Opsommingen zijn mijn 'guilty pleasures'. Ze vormen een belangrijke reden waarom ik redigeren zo leuk vind. Geef mij een tekst en ik kijk meteen of de opsommingen goed zijn. Zijn ze dat, dan ben ik trots op de schrijver en heb ik ook vertrouwen in de rest van de tekst. Zijn ze niet goed, dan weet ik dat ik een leuke uitdaging voor de boeg heb en beginnen mijn handen te jeuken om te beginnen. Maar wat is een goede opsomming?
Klein stappenplan tot een goede opsomming
1. Kijk naar de soort opsomming
Opsommingen kunnen uit hele zinnen bestaan, uit woordgroepen, uit enkele woorden, of uit losse woorden. Het komt nogal eens voor dat de delen van een opsomming ongelijk zijn: soms een hele zin, soms een deel van een zin en soms een of enkele losse woorden. Pak dit als eerste aan. Zorg dat alle delen van je opsomming gelijk zijn.
Schrijfwijze van de soorten opsommingen:
- Als een opsomming uit hele zinnen bestaat, begint elk opsommingspunt met een hoofdletter en eindigt met een punt (of vraagteken).
- Als een opsomming uit woordgroepen of delen van zinnen bestaat, begint elk opsommingspunt met een kleine letter en eindigt met een puntkomma; alleen het laatste onderdeel van de opsomming krijgt een punt.
- Als een opsomming uit één woord of enkele woorden bestaat, kunnen de leestekens helemaal weggelaten worden.
2. Stel de beginwoorden van de opsomming vast
Voor elke soort opsomming is het idee hetzelfde: elk stukje van de opsomming, elk opsommingspunt, moet 'antwoord' geven op de zin die de opsomming inleidt. Oftewel, alle opsommingspunten moeten logisch volgen op de inleidende zin.
Als een opsomming níet uit hele zinnen bestaat, moet je er bovendien op letten dat het beginwoord van elk opsommingspunt 'hetzelfde' is. Gebruik bijvoorbeeld overal een lidwoord (de, het, een), of overal een werkwoord (kijken, voelen, schrijven, verbeteren).
3. Zorg dat de zinnen of zinsdelen altijd dezelfde structuur hebben
Alle opsommingspunten moeten dezelfde zinsstructuur hebben. Zo moeten werkwoorden bijvoorbeeld dezelfde vervoeging hebben. Zeg dus niet bij het ene punt 'Schrijf xxx' (gebiedende wijs) en bij het andere punt 'Kijken' (volle werkwoord). Denk hierbij vooral ook aan enkelvoud of meervoud.
4. Check of je verborgen opsommingen gebruikt
Het komt ook wel eens voor dat je een opsomming hebt in een lopende zin. Je gebruikt dan geen dubbele punt om de opsomming te introduceren en in plaats van opsommingspunten gebruik je komma's. Maar óók dan moet je de overige regels voor opsommingen wel volgen. Oftewel: Zorg ervoor dat ieder onderdeel aansluit op het begin van de zin.
Heb jij al zin in je volgende opsomming?!
